علل بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی را بشناسید و از بین ببرید

بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی علل مختلفی دارد که بخش اصلی آن مربوط به مدارس و سیستم ناکارآمد آموزش رسمی است. یکنواختی کلاس های درس، معلم محور بودن کلاسها ، عدم استفاده از تکنولوژی در تدریس زبان انگلیسی، نادیده گرفتن اهمیت شنیدن و تماشای فایل های آموزشی، از جمله مهمترین دلایل بی علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی هستند. مشارکت معلمان زبان انگلیسی، مدیریت مدارس، والدین و خود دانش‌آموزان می تواند در نهایت منجر به رفع مسائل موجود شده و یادگیری بهینه را حاصل کند.

چرا بعضی دانش آموزان به زبان انگلیسی علاقه ندارند؟

یادگیری زبان انگلیسی برای بعضی از دانش‌ آموزان کشورمان آسان نیست. زبان انگلیسی در کشور ما به عنوان زبان دوم تدریس می‌شود در صورتی که اهمیت این زبان در سراسر جهان، به عنوان زبان بین‌المللی بسیار زیاد است. دانش‌آموزان ایرانی با وجود آنکه می‌دانند در آینده به شدت به زبان انگلیسی نیاز دارند باز هم یادگیری زبان انگلیسی را به هر دلیلی به تعویق می‌اندازند.

تا به حال به این قضیه توجه کرده‌اید که چرا دانش‌آموزان در کلاس درس زبان انگلیسی مدرسه، بازدهی خوبی ندارند اما در کلاس‌ های زبان آموزشگاهی، با علاقه حاضر شده و فعالیت کلاسی خوبی از خود نشان می‌دهند؟ حتی بسیاری از دانش‌آموزان، برای رفتن به کلاس‌های زبان آموزشگاهی داوطلب شده و تکالیف خود را به درستی و با دقت انجام می‌دهند اما همین دانش‌آموزان برای درس زبان انگلیسی در مدرسه، اشتیاقی ندارند.

تجربه‌ کلاس زبان انگلیسی آموزشگاهی، برای بسیاری از دانش‌آموزان جذاب بوده و باعث می‌شود که آن‌ها به درس زبان انگلیسی علاقه‌مند شوند. با مقایسه‌ای سطحی بین کلاس زبان آموزشگاهی و مدرسه، تفاوت های موجود و خلاءهای سیستم آموزشی رسمی و دولتی، نمایان می‌شوند.

از نشانه‌های بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در ساعت درس زبان انگلیسی، از خود علاقه‌ای نشان نمی‌دهند، خسته و کسل هستند،
• فقط گوش می‌دهند و گاهی یادداشت می‌کنند،
• تمرین صحبت کردنشان به تکرار لغات پایان هر درس و روخوانی از روی متن هر درس خلاصه می‌شود،
• تمرینات کتاب را به تنهایی نمی‌توانند انجام دهند،
• مهارت شنیداری خوبی ندارند و در ساخت و بیان ساده‌ترین جملات مشکل دارند،
• نمره های کلاسی و مستمر اغلب دانش‌آموزان رضایت‌بخش نیست،
• و …

اما دلایل این بی علاقگی از کجا نشأت می‌گیرد؟

در این مطلب به بررسی مهمترین علل بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی و ارائه راه‌حل‌های کاربردی پرداخته‌ایم.

1- ناکارآمدی سیستم آموزشی

این عنوان جامع و فراگیر است و عوامل فرعی بسیاری را در بر می‌گیرد. به طور مثال روش‌های منسوخ شده‌ی تدریس، عدم استفاده از تکنولوژی، یکنواختی کلاس‌های درس، معلم محور بودن کلاس‌ها و عواملی از این قبیل، از مهمترین عوامل بی‌علاقگی دانش‌آموزان به زبان انگلیسی است. در ادامه به مهمترین عوامل مربوط به سیستم آموزش دولتی می پردازیم؛

• استفاده از روش‌های منسوخ شده‌ تدریس

روش جزوه‌ نویسی در تدریس گرامر، روخوانی متن همراه با صدای معلم، امتحان و نمره، از روش‌های منسوخ شده‌ی تدریس زبان انگلیسی است. روش های جدید تدریس، استفاده از تکنولوژی در تدریس و تشویق رقابت سالم، از روش‌های نوین تدریس است که موجب علاقمندی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی می‌شود.

• عدم استفاده از تکنولوژی

همانطور که می‌دانید یکی از اثرات پیشرفت تکنولوژی ، روش‌ها و ابزارهای آموزشی الکترونیک و دیجیتال است. استفاده از روش‌ها و ابزارهای مبتنی بر تکنولوژی، موجب تسهیل فرایند آموزش و یادگیری می‌شود. معرفی اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای کمک آموزشی به دانش‌آموزان، موجب ایجاد تنوع در روش‌های یادگیری شده و باعث جذابیت درس زبان انگلیسی می شود. چه بهتر است کاربری درست گوشی‌های هوشمند و رایانه را نیز از این طریق به دانش‌آموزان بیاموزیم.

درباره ابزارهای یادگیری زبان انگلیسی اینجا بخوانید

• یکنواختی کلاس درس
  

در کلاس‌های درس زبان انگلیسی در مدارس دولتی کشورمان، به تدریس، روخوانی متن، لغات و حل تمرین به صورت یکنواخت پرداخته می‌شود. روش‌های تدریس خلاقانه از جمله اجرای نمایش، ساخت کاردستی و روزنامه دیواری، می‌تواند ذهن دانش‌آموز را در فرایند یادگیری فعال کرده و مطالب را به حافظه‌ی بلند مدت بسپارد.

• معلم محور بودن کلاس‌ها

به طور معمول، معلمان زبان انگلیسی به تدریس گرامر به روش‌های سنتی، روخوانی لغات و متن درس و حل تمرین‌ها می‌پردازند. مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس، به تکرار لغات پس از معلم و حل تمرین در منزل، خلاصه می‌شود. می‌توان با تمرین مکالمه بین دانش‌آموزان، پرسش و پاسخ‌های دوستانه، موجب مشارکت بیشتر دانش‌آموزان علی الخصوص دانش‌آموزان ضعیف‌تر شد. از این طریق فعالیت دانش‌آموزان در کلاس، بهبود و علاقه‌ی دانش‌آموزان به یادگیری درس زبان انگلیسی افزایش می‌یابد.

• کتاب‌های درسی

از مهمترین عوامل مربوط به سیستم آموزشی که موجب بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی می‌شود، کتاب‌های درسی است. تالیف کتاب‌های درسی، تغییر عمده‌ای مطابق با تغییرات نسل‌های جدید نداشته‌است. طراحی و تالیف کتاب زبان انگلیسی، ناکارآمد بوده و جذابیتی برای دانش‌آموزان ندارد. تغییر عمده در تالیف، تمرین‌ها، تصاویر، کیفیت چاپ کتاب درسی و تمرین زبان انگلیسی، موجب تشویق دانش‌آموزان به یادگیری زبان انگلیسی می‌شود.

2. ساعات درسی محدود در برنامه‌ی هفتگی

ساعت تعیین شده برای درس زبان انگلیسی در طول برنامه‌ی هفتگی، بسیار محدود است و اجازه‌ی فعالیت‌های خارج از درس، تشویقی و کمک آموزشی را به معلم نمی‌دهد. افزایش ساعت درس زبان انگلیسی در برنامه‌ی هفتگی از وطایف سازمان آموزش و پرورش است.

3. عدم یادگیری بهینه

از دیگر علل بی‌علاقگی دانش‌آموزان به زبان انگلیسی، عدم توانایی دانش‌آموزان در یادگیری بهینه است. به عبارت دیگر وقتی دانش‌آموزان تلاش کنند اما نتیجه‌ی مطلوب را بدست نیاورند، مسلماً نسبت به این درس، دلسرد می‌شوند. برخی دانش‌آموزان با مشکلات یادگیری مواجه هستند. برخی بیماری‌های مغزی موجب اختلال در یادگیری می‌شود اما ممکن است  تاثیر آن، بر یادگیری دانش‌آموزان نادیده گرفته شود. لذا از عوامل نادر اما مهم، بیماری‌های دانش‌آموزان است که در موارد حاد، باید پیگیری شود.

اینجا بخوانید؛ یادگیری زبان انگلیسی را از کجا شروع کنیم؟

روش یادگیری هر درس جدید باید به دانش‌آموزان، آموزش داده‌شود. دانش‌‌آموزان پایه‌ی هفتم که به تازگی با درس زبان انگلیسی آشنا شده‌اند، نیاز دارند یاد بگیرند که در منزل چطور باید درس زبان انگلیسی را مطالعه کنند. باید به آن‌ها گوشزد شود کدام بخش‌های کتاب را باید حفظ کنند و کدام بخش‌ها را باید بفهمند.

4. عدم درک درستی از اهمیت زبان انگلیسی

واضح است انسان در یادگیری  چیزی اشتیاق نشان می دهد که برایش مفید و کاربردی باشد. دانش‌آموزان به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌ای نشان نمی‌دهند، چون هنوز از اهمیت و کاربرد این زبان، در زندگی آینده‌ی خود آگاهی ندارند. بنابراین لازم است قبل از شروع تدریس زبان انگلیسی، برای دانش‌آموزان پایه‌ی هفتم، اهمیت و کاربرد این زبان، تشریح و تفهیم شود. آن دسته از دانش‌آموزانی که یادگیری زبان انگلیسی را، امری اجباری می‌پندارند، با آگاهی از اهمیت این زبان در آینده‌ی تحصیلی و شغلی خود، به یادگیری آن علاقمند خواهند‌شد.

• آنچه لازم است در ساعات درس زبان انگلیسی انجام شود

اعمال روشهای قدیمی برای تدریس زبان انگلیسی، پاسخگوی نیاز واقعی دانش‌آموزان نیست. در واقع با روش های تدریس قدیمی، دانش‌آموزان قادر نخواهند بود کوتاه‌ترین مکالمه‌ای در حد معرفی خود و خانواده، داشته‌باشند. بنابراین معلمان زبان انگلیسی، باید هرچه بیشتر به دنبال یادگیری روش‌های نوین تدریس باشند تا بتوانند کاستی‌های موجود در کتاب و ساعات محدود زبان انگلیسی در برنامه هفتگی مدارس را، جبران کنند.

1. گوش دادن به سی دی های آموزشی
2. تماشای فیلم های آموزشی به زبان انگلیسی
3. فعالیتهای خلاقانه ی آموزشی
4. تدریس بر پایه‌ی رقابت سالم و تشویق
5. تمرکز بر نقاط قوت دانش‌آموزان و تشویق آن‌ها

نقش مدیریت مدارس 

مشکلاتی که به آن‌ها اشاره شد، فهرست کوتاهی از مهمترین دلایل بی علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی است که به کمک معلم، دانش‌آموز، مدیریت مدرسه و والدین دانش‌آموزان تا حدودی قابل حل است.

قسمتی از این مشکلات با عنایت مدیریت و کادر دفتری مدرسه، مرتفع خواهند شد. به طور مثال خریداری لوازم و تجهیزات صوتی و تصویری، درخواستی از جانب مدیریت مدرسه به اداره‌ی آموزش و پرورش است. چنانچه مدیران مدارس دبیرستان در اقدامی هماهنگ از سازمان آموزش و پرورش درخواست امکانات بیشتر درخواست کند، حتما بودجه ای در این زمینه به مدارس اختصاص داده می‌شود.

گرچه تجهیز مدارس به لوازم صوتی و تصویری یا لابراتوار زبان انگلیسی، هزینه‌ی زیادی برای آموزش و پرورش ندارد، اما هنوز اقدامی در جهت رفع مسائل فوق، صورت نگرفته است.

آنچه بر عهده‌ی دانش‌آموزان است

دانش‌آموزان نیز برای رفع مشکلات یادگیری خود را مسئول دانسته و علل مشکلات را پیداکنند. دانش‌آموزانی که اهمیت درس را درک کرده باشند، در راستای درک و یادگیری هر چه بیشتر آن کوشیده و با معلم نیز همسو می‌شوند.

نقش  والدین در بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی

والدین نیز می‌توانند از علل بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی باشند و هم می‌توانند نقش کمک‌کننده ‌ایفا کنند. گاهی والدین به صورت ناخواسته موجب بی‌ علاقگی دانش‌ آموزان به زبان انگلیسی می‌شوند. به طور مثال ممکن است والدین خاطره‌ای از دوران مدرسه‌ی خود تعریف کرده و از عدم علاقه و پیشرفت خود در درس زبان انگلیسی، برای فرزندشان صحبت کنند؛ در واقع ایشان در حال ترزیق انرژی منفی به ذهن فرزند خود است.  به ندرت دیده می‌شود که فرزندان، از خاطرات منفی والدینشان، درس بگیرند و از تجربه‌ی آن شرایط، پرهیز کنند. در واقع اکثراً فرزندان با والدین خود همزاد پنداری کرده و به صورت تلقینی، خود را دچار آن مشکل می‌بینند. چه بسا مشکلاتی که وجود خارجی نداشته و فقط ساخته و پرداخته‌ی ذهن دانش‌آموز هستند.

بنابراین از والدین خواسته می‌شود همیشه سعی بر تشویق فرزندان خود داشته و از هر روشی استفاده کنند تا درس‌های مختلف از جمله زبان انگلیسی را برایشان جذاب جلوه دهند.