تقویت مهارت شنیداری یا لیسنینگ (Listening) زبان انگلیسی: مشکلات و راه حل‌ ها

آیا شما هم برای تقویت مهارت شنیداری یا لیسنینگ (Listening) خود درگیر این مشکلات هستید؟

• متوجه نمی‌شوید انگلیسی زبانان بومی (Native) چه می‌گویند.
• تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) برای شما دشوار است.
• وقتی برای تقویت Listening ندارید.

خبر خوب این است که شما تنها کسانی نیستید که درگیر این مسائل هستند و ما هم برای حل این موارد راه حل‌ هایی داریم. البته که اجرای صحیح این راه حل ها به انگیزه و تلاش شما نیاز دارد.

پس بیایید شروع کنیم!

سوال: چرا بیشتر مردم نمی‌توانند مهارت شنیداری (Listening) خود را تقویت کنند؟

جواب سوال ساده است: برای عدم موفقیت این افراد تنها یک دلیل وجود دارد و آن هم به اندازه کافی گوش نکردن است.

این گفته درست است. اگر 1000 ساعت به گوش کردن به انگلیسی اختصاص دهید، مهارت Listening شما قطعا تقویت خواهد شد.

کاری که اکثر زبان آموزان انجام می‌دهند این است:

• در هفته چند فیلم به زبان انگلیسی می‌بینند.
• هفته‌ای 3 تا 5 بار به یک فایل انگلیسی گوش می‌دهند.
• روزی 15 دقیقه به یک فایل انگلیسی گوش می‌دهند.

ایده‌های خوبی هستند، مگر نه؟

متاسفانه باید بگوییم که خیر! این کارها کافی نیستند!

فکر کنید… اگر روزی 15 دقیقه به یک فایل به زبان انگلیسی گوش دهید، در عرض یک سال می‌شود 91 ساعت. خودتان حساب کنید برای رسیدن به 1000 ساعتی که گفتیم چقدر فاصله دارید…

قصد ما از این حرف، ناامید کردن شما نیست. به مطالعه ادامه دهید!

کسانی که زیاد انگلیسی گوش می‌دهند هم شکست می‌خورند!

از طرف دیگر، بعضی از زبان آموزان هم ساعت‌ها پای گوش کردن فایل‌های انگلیسی می‌نشینند. آنها می‌دانند که برای تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) خود، باید زیاد تمرین کنند.

اما متاسفانه این زبان آموزان هم معمولا شکست می‌خورند. دلیل چیست؟

اتفاقی که معمولا می‌افتد این است:

• آنها در ابتدای کار بسیار داغ و پرانرژی بوده و تصمیم می‌گیرند تخت گاز جلو رفته و روزی حداقل 2 ساعت روی مهارت شنیداری خود تمرین کنند.
• بعد از مدتی، وقتی برای گوش کردن پیدا نمی‌کنند.
• در آخر ماجرا ناامید می‌شوند و همه چیز را رها می‌کنند.

به این شکل است که زبان آموزان بسیار با انگیزه هم به نتیجه خاصی نمی‌رسند. در ابتدا بسیار سخت کار می‌کنند اما بعد از مدتی انرژی خود را از دست داده و نمی‌توانند با همان کیفیت به کارشان ادامه دهند.

چیزی که در اینجا یاد می‌گیریم این است که باید هم زیاد به تقویت مهارت شنیداری خود بپردازید، هم به مدت طولانی و به صورت مستمر. یعنی روزی چند ساعت به مدت طولانی باید روی مهارت لیسنینگ (Listening) خود کار کنید.

حالا اگر وقت کافی نداشته باشید چکار باید کرد؟

راه حل 1: مطمئن شوید که گوشی شما همیشه محتوای صوتی انگلیسی دارد.

قبل از هر چیز، باید کلی Listening Material انگلیسی دانلود کنید. اینطوری می‌توانید هر جا که باشید به فایل های صوتی انگلیسی گوش کنید.

بهترین چیزی که می‌‎توانید برای این کار دانلود کنید، پادکست ها هستند.

پادکست ها برنامه‌های صوتی پر از گفتگو هستند که می‌توانید از سایت‌های مختلف به صورت رایگان دانلود کنید.

برای دانلود پادکست‌ها، به یک اپلیکیشن پادکست نیاز دارید.

اگر گوشی شما اندروید است وارد Play Store و اگر آیفون دارید وارد App Store خود شده و کلمه podcast app را جستجو کنید. کلی اپلیکیشن برای شما فهرست خواهد شد. اپلیکیشنی را نصب کنید که بیشترین تعداد دانلود و بالاترین امتیاز را داشته باشد.

وقتی که اپلیکیشن را نصب کردید، آن را باز کنید و دنبال موضوع مورد علاقه خود بگردید. سینما، موسیقی، ورزش یا داستان‌های ترسناک!

راه حل 2: زمان‌های مرده را به زمان‌هایی برای گوش کردن تبدیل کنید.

زمان‌های زیادی در طول روز وجود دارند که می‌توانید در آنها به گوش کردن بپردازید. زمانی که پشت فرمان هستید، زمانی که سوار اتوبوس یا مترو هستید، وقتی مشغول کارهای خانه‌اید، هنگام ورزش یا زمانی که منتظر چیزی یا کسی هستید. همه این کارها یک ویژگی مشترک دارند و آن هم عدم نیاز به تمرکز یا فکر کردن عمیق است.

در طول روز احتمالا زمان‌های دیگری هم وجود دارند که مشابه اینها هستند. مطمئن باشید از مجموع این زمان‌های مرده، می‌توانید یک تا دو ساعت زمان برای تقویت مهارت شنیداری خود پیدا کنید!

راه حل 3: گوش کردن را تبدیل به فعالیتی شاد و سرگرم کننده کنید!

همه ما هر روز زمانی را برای تفریح اختصاص می‌دهیم. یا بازی می‌کنیم، یا موسیقی گوش می‌دهیم یا در اینترنت می‌چرخیم.

دلیل این که این کارها را انجام می‌دهیم این است که این فعالیت‌ها لذت بخش بوده و اعتیادآور هم هستند.

پس اگر می‌خواهید مدت زمان زیادی به تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) خود بپردازید، باید آن را تبدیل به فعالیتی جالب و مفرح کنید. اگر این کار برای شما جذابیتی نداشته و صرفا خود را مجبور به تمرین کنید، در نهایت بعد از مدتی آن را رها خواهید کرد.

حالا سوال این است که چطور می‌توان این کار را انجام داد؟ اجازه دهید چند ایده جالب را معرفی کنیم:

ایده 1: عضو کانال‌های سرگرم کننده یوتیوب شوید.

دیدن ویدیوهای یوتیوب یکی از بهترین راه‌های تقویت مهارت شنیداری شما است. یوتیوب پر از محتوای انگلیسی است و طوری هم طراحی شده که شما را ساعت‌ها پای کامپیوتر یا موبایلتان میخکوب کند.

از آنجا که یوتیوب همیشه خودش ویدیوی بعدی را به شما پیشنهاد داده و تنها کار شما کلک کردن است، معمولا نیاز ندارید خودتان عبارت خاصی را جستجو کنید.

عضو کانال‌هایی در یوتیوب شوید (یا به اصطلاح Subscribe کنید) که به آنها علاقه دارید. البته این کانال ها باید به زبان انگلیسی باشند. کانال‌های یوتیوب معمولا همواره در حال بیرون دادن ویدیوهای جدید هستند، پس همیشه چیزی  برای تماشا کردن خواهید داشت.

ویژگی خوب دیگر درباره ویدیوهای انگلیسی یوتیوب این است که هر وقت در فهمیدن آنها مشکل داشتید، Captions را روشن کرده و ویدیو را با زیرنویس انگلیسی ببینید. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که اگر می‌توانید بیشتر از 80 درصد گفته‌ها متوجه شوید، بهتر است زیرنویس را خاموش کنید تا بتوانید روی گوش کردن تمرکز کنید.

ایده 2: فیلم‌ ها و سریال های جذاب انگلیسی زبان را تماشا کنید.

زمانی بود که پیدا کردن فیلم و سریال کار آسانی نبود. الان خدمات آنلاین بین المللی مثل Netflix و در کشور خودمان هم فیلیمو، فیلم نت و بسیاری دیگر پدیدار شده‌اند که با استفاده از آنها می‌توانید فیلم ها و سریال های فراوانی به زبان انگلیسی پیدا کنید. این سرویس‌ها معمولا ارزان هستند و چیزهای زیادی در آنها برای نگاه کردن پیدا می‌شود.

این صحبت ها مربوط به زمانی بودند که شما تا حدودی توانایی تماشا و فهمیدن جملات انگلیسی را دارید. پس:

اگر نمی‌توانید صحبت‌ها متوجه شوید برای تقویت مهارت لیسنینگ چه کار باید بکنید؟!

این مشکل وقتی بدتر می‌شود که متن یا زیرنویسی هم در کار نباشد، یا در حال رانندگی باشید و نتوانید متنی را بخوانید.

خب، چه کار باید کرد؟

شما سه انتخاب دارید:

انتخاب اول: هیچ کاری نکنید!

وقتی می‌توانید منظور کلی گفتگو را متوجه شوید، متوجه نشدن بعضی از قسمت‌ها آنقدر هم مسئله مهمی نیست. اگر چند جمله یا کلمه از دستتان در رفته، لازم نیست حتما به سراغ متن اصلی بروید.

ممکن است با خود بگویید: اگر متن را نخوانم، چطور معنی واژه‌های جدید را یاد بگیرم؟

این نگرانی در میان زبان آموزان زیادی وجود دارد. بسیاری از زبان آموزان فکر می‌کنند برای یاد گرفتن کلمات جدید، حتما باید آنها را در دیکشنری چک کرد و هیچ راه دیگری هم برای این کار وجود ندارد.

این فکر واقعیت ندارد. مغزِ شگفت انگیز ما توانایی آن را دارد که معنی کلمات را در متن و با استفاده از کلمات پیرامون آنها حدس بزند. خودِ شما هم فارسی را اینطوری یاد گرفته‌اید، بدون آنکه نیازی به فرهنگ لغت داشته بوده باشید.

پس نگران نباشید. وقتی که یک کلمه را در چند محتوای گوناگون ببینید و بشنوید، به صورت خودکار بالاخره متوجه معنی آن خواهید شد.

اما اگر هیچ چیز متوجه نمی‌شوید چطور؟ شاید لازم باشد به سراغ انتخاب دوم بروید.

انتخاب دوم: به چیزی آسان‌تر گوش دهید.

این اشتباه است که هر چیزی که شروع به گوش کردنش کرده‌اید هرچقدر هم سخت باشد حتما تا انتها تمام کنید. اینترنت پر از محتوای انگلیسی گوناگون است که هر روز هم تولید می‌شود؛ پس لازم نیست هر چیزی که شروع کرده‌اید را حتما کامل کنید.

اگر چیزی که به آن گوش می‌کنید خیلی سخت یا خیلی حوصله سر بر است، پاکش کنید و چیز دیگری برای گوش کردن پیدا کنید.

اگر کلا همه چیز برای شما سخت است چطور؟ هنوز یک انتخاب دیگر دارید!

انتخاب سوم: متن‌های انگلیسی بخوانید تا کلمات جدید یاد بگیرید.

اگر احساس می‌کنید هر چیزی که به آن گوش می‌دهید خیلی سخت است، احتمالا دامنه واژگان (Vocabulary) شما خیلی کوچک است. مشکل اینجاست که به اندازه‌ای کلمه بلد نیستید که بتوانید بیشتر گفتگوهای انگلیسی را متوجه شوید.

در این صورت، پیشنهاد می‌کنیم شروع به کتاب خواندن کنید. کتاب‌های داستان منابع فوق‌العاده‌ای هستند از واژگان مختلف و کاربردی که در موقعیت‌های روزمره به کار می‌روند. همچینین توصیه می‌کنیم نوشته دیگر ما را درباره تقویت دایره واژگان بخوانید.

توصیه‌ای برای تازه کارها

در ابتدا، از کارهای کوچک شروع کنید.

در شروع کار، به سراغ کارهایی که ممکن است اشتیاق شما را کور کنند نروید. اگر اشتیاق شما از بین برود، یادگیری را رها خواهید کرد و همه زحمات شما از بین خواهد رفت.

در ابتدای مطلب، گفتیم که باید کلی به گفتگوهای انگلیسی گوش کنید. اما در ابتدای کار نگران این موضوع نباشید. در حال حاضر، هدف شما ایجاد ثبات و عادت به هر روز کار کردن است. همین که به این هدف رسیدید، تقویت مهارت شنیداری (Listening) آسان‌تر خواهد بود.

در ابتدای کار،

• به فایل‌های صوتی دشوار گوش نکنید.
• خود را مجبور به چند ساعت گوش کردن در روز نکنید.
• خود را به خاطر کم کاری سرزنش نکنید.

در یک ماه اول، روزی 10 تا 15 دقیقه کافی است. اما اطمینان حاصل کنید که این کار را هر روز انجام می‌دهید. اما اگر این وسط چند روزی هم کار نکردید، خود را سرزنش نکرده و دوباره شروع به کار کنید.

دلیل آنکه کند پیش می‌روید چیست (با وجود آنکه خیلی زیاد به گفتگوهای انگلیسی گوش می‌دهید)؟

این مشکل در میان زبان آموزان سطح متوسط بسیار به چشم می‌خورد. بسیاری از این افراد سال‌هاست روی تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) خود کار می‌کنند و همچنان احساس می‌کنند هیچ تغییری در آنها به وجود نیامده است.

دلیل اصلی این مسئله احتمالا چیزی نیست به جز اینکه شما همچنان دارید به گفتگوهایی گوش می‌کنید که برای شما راحت هستند.

• احتمالا همواره به گفتگوهای همان افراد همیشگی گوش می‌دهید.
• احتمالا برای مثال همیشه به گفتگوهای با لهجه بریتیش گوش می‌دهید و به سراغ منابع امریکن نمی‌روید.
• موضوع پادکست‌هایی که به آنها گوش می‌دهید همواره یکی است. برای مثال همه پادکست‌های شما درباره اقتصاد هستند.

خب، پس می‌دانید باید چه کاری انجام دهید. کمی به خود سخت تر بگیرید و راههای جدیدتری را امتحان کنید. تاثیر آن را خواهید دید!

آیا راهی برای تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) وجود دارد؟

کلا Listening Material انگلیسی را بر اساس سختی و آسانی می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

دسته 1: بیش از حد دشوار

در دسته بندی بیش از حد دشوار، شما احتمالا منظور کلی گوینده را هم متوجه نمی‌شوید.

اگر به گفتگویی گوش کنید و بعد از آن به خود بگویید “من اصلا نمی‌دانم اینها دارند درباره چه چیزی حرف می‌زنند”، احتمال متریال شما از نوع بیش از حد دشوار است.

این کار، چیزی به جز وقت هدر دادن نیست. پس بگذاریدش کنار.

دسته 2: بیش از حد آسان

در این نوع محتوا، می‌توانید تقریبا تک تک کلمات را متوجه شوید (برای مثال، یک فرد بومی که خیلی آرام، شمرده و واضح صحبت می‌کند).

اصلی ترین دلیل اینکه زبان آموزان سطح متوسط پیشرفت نمی‌کنند این است که به این نوع محتوا گوش می‌دهند.

دسته 3: چالش برانگیز

محتوای چالش برانگیز یعنی گفتگوهایی که در آنها نمی‌توانید تک تک جملات یا کلمات را متوجه شوید، اما همچنان ایده کلی گفتگو را درک می‌کنید.

برای مثال:

• گفتگویی که در آن افراد نسبتا سریع صحبت می‌کنند اما شما می‌توانید منظور کلی صحبت را دنیال کنید.
• گفتگویی که در آن کلماتی وجود دارد که شما نمی‌دانید، اما متوجه می‌شوید موضوع چیست.
• گفتگویی که شما بین 80 تا 90 درصد آن را متوجه می‌شوید.

این بهترین نوع گفتگویی است که برای تقویت مهارت مهارت شنیداری (Listening) باید به آن گوش کنید.

اصلی‌ترین دلیل آنکه زبان آموزان سطح مقدماتی به سرعت پیشرفت می‌کنند این است که Listening Material مورد استفاده آنها از نوع چالش برانگیز است. اما همین که به سطوح متوسط یا پیشرفته رسیدند متوجه شدن گفتگوها برای آنها آسان شده و پیشرفتشان متوقف می‌شود. پس توصیه می‌کنیم که:

• به گفتگوهایی گوش کنید که افراد در آنها واضح صحبت نمی‌کنند. گوش کردن به گفتگوهای کاملا واضح، استاندارد و قابل فهم دردی از شما دوا نمی‌کند. فهمیدن صحبت‌های بعضی آدم‌ها از بقیه دشوارتر است. سراغ آنها هم بروید!
• به سراغ موضوعات مختلف بروید. اگر موضوع برای شما شناخته شده و قابل فهم باشد اتفاق خاصی نخواهد افتاد. گاهی اوقات هم به دنبال موضوعات ناشناخته بروید.
• هم روی لهجه امریکن و هم روی بریتیش کار کنید. اگر فهمیدن یکی از این دو لهجه برای شما آسان است، به دنبال آن یکی هم بروید و گاهی هم به افراد با لهجه‌های هندی، لاتین، ایتالیایی، چینی و … گوش کنید!

این مطلب کمی طولانی شد، البته به این خاطر که تلاش کردیم به تمام چالش‌های پیش رو و راه‌حل‌های موجود برای تقویت مهارت لیسنینگ زبان انگلیسی بپردازیم. آیا این نوشته برای شما مفید بود؟ چه راه‌های دیگری برای تقویت مهارت شنیداری (Listening) می‌شناسید؟ منتظر شنیدن نظرات شما هستیم!