درک مطلب زبان انگلیسی: نکاتی برای بهتر فهمیدن متن ها

گفته شده که “درک مطلب” درست شبیه به مکالمه‌ای است بین خواننده و نویسنده یک متن.

این مطلب کاملا درست است، چون اگر تلاش نکنید خود را به جای نویسنده بگذارید و از دید او به موضوع نگاه کنید، شاید نتوانید با معنا و مفهوم مطلب به خوبی ارتباط برقرار کنید.

آدم ها معمولا از سنین کودکی و همزمان با مدرسه رفتن این توانایی را می‌آموزند. قطعا هیچ یک از ما در هنگام خواندن یک خبر در روزنامه به مشکل خاصی برنخورده و با یک بار خواندن مطلب، می‌توانیم به آسانی آن را برای دیگران بازگو کنیم و حتی درباره آن نظر بدهیم.

اما متاسفانه در زبان انگلیسی که زبان مادری ما نیست، به مشکل برمی‌خوریم. این مشکل محدود به امتحان های کلاس زبان یا آزمون آیلتس نیست، بلکه در هنگام خواندن یک کتاب داستان، تماشای یک فیلم و ترجمه یک متن علمی هم وجود دارد.

در این مطلب تلاش می‌کنیم کمی از بحث “آموزش زبان انگلیسی” فاصله گرفته و روی مهارت “درک مطلب” تمرکز کنیم. تکنیک هایی که مطرح می‌کنیم شاید لزوما در هنگام امتحان دادن یا سر کلاس قابل اجرا نباشند، اما برای بهبود توانایی درک مطلب شما مفید هستند. امیدواریم این نکات برای شما هم مفید باشند!

نکته 1: هیچ وقت بدون اینکه خودکار دستتان باشد شروع به خواندن نکنید!

این جمله دقیقا از بنجامین فرانکلین نقل شده است: “.Never read a book without a pen in your hand”

خیلی از افراد عادت دارند در هنگام خواندن متن، حتما یک خودکار یا مداد یا ماژیک هایلایت در دستشان باشد. اینها معمولا همان افرادی هستند که در حین خواندن دور نکات مهم یا مورد علاقه شان خط می‌کشند، در کنار متن یادداشت می‌نویسند، جاهایی که به نظرشان درست نیست را علامت گذاری کرده یا حتی با نویسنده متن دعوا می‌کنند!

برای آنکه بتوانید با نویسنده متن ارتباطی از این نوع برقرار کنید، مجبور هستید حتما به درک مناسبی از معنا و مفهوم جملات رسیده و شما هم به جای نویسنده فکر کنید. این کار همچنین باعث می‌شود قسمتی که دارید می‌خوانید را گم نکرده و تمرکز بیشتری روی متنی که می‌خوانید داشته باشید.

نکته 2: پاراگراف ها را تمام کنید.

خب معلوم است که باید پاراگراف ها تمام کنیم! منظور از این صحبت چیست؟

همانطور که در بالا گفتیم، همراه داشتن یک خودکار و یادداشت نویسی در هنگام مطالعه بسیار مفید است. اما در عین حال مهم است قبل از این کار حداق پاراگراف یا بخشی که داریم ‌می‌خوانیم را تمام کنیم. در غیر این صورت کار ما درست شبیه کسی است که قبل از گوش کردن کامل صحبت های افراد، آنها را قضاوت می‌کند.

دلیل دیگر این است که در متون انگلیسی مخصوصا از نوع علمی یا دانشگاهی آنها، معمولا در انتهای هر پاراگراف نوعی “خلاصه” یا “نتیجه گیری” وجود داشته که روان‌تر و قابل فهم‌تر است. پس قسمتی که باید هایلایت کنید اینجاست نه ابتدای پاراگراف. با رعایت این نکته هم خلاصه موضوع را بهتر درک می‌کنید و هم در میان مطالعه رشته افکارتان پاره نخواهد شد.

نکته 3: بعضی جاها را “بلند بلند” بخوانید.

امیدواریم دور و برتان آنقدر خلوت باشد که مزاحم دیگران نشوید!

هر قسمتی را که به خوبی درک نمی‌کنید با صدای بلند بخوانید. بلند بلند خواندن سرعت شما را کمی پایین آورده و باعت خواهد شد بهتر به مفهوم جمله فکر کنید. این کار موثر است چون شما در اینجا نه تنها متن را می‌خوانید بلکه آن را می‌شنوید و این هم می‌تواند کمکی دیگر به توانایی درک مطلب شما باشد.

نکته 4: بلند بلند خواندن همیشه هم خوب نیست!

مطالعات نشان داده‌اند که بلندبلند خواندن خطری کوچک همراه خود دارد: فراموش کردن آن چیزی که با صدای بلند نخوانده‌اید.

برای اینکه در چنین دردسری نیفتید، باید همواره ترکیبی از “بلند خواندن” و “آهسته خواندن” را به کار ببرید. اگر با جمله‌ای نسبتا سخت و سنگین مواجه شده‌اید که کامل متوجه منظورش نمی‌شوید، آن را به صدای بلند بخوانید اگر در قسمتی از متن به فهرستی از موارد برمی‌خورید، آنها را در سکوت کامل و با دقت کافی خوانده و حتما با خودکارتان کنار هر کدام یک تیک بزنید. این استراتژی جواب خود را پس داده و معمولا در مطالعه انواع متن ها سودمند است.

نکته 5: آنچه خوانده‌اید را برای یک نفر دیگر “توضیح بدهید”.

اگر پاراگرافی را بخوانید، به آن فکر کنید و سپس سعی کنید آن را برای شخص دیگری توضیح دهید، خودتان هم بهتر متوجه مفهوم آن متن خواهید شد.

حالا در اینجا منظور این نیست که همیشه باید یک نفر را گیر آورده و کل کتاب را برای او توضیح دهید تا خودتان آن را یاد بگیرید! این کار را بگذارید برای قسمت های سنگین و تحلیلی متن و در صورت لزوم جلوی آینه بایستید و همه چیز را برای خودتان توضیح دهید.

نکته 6: لازم نیست همیشه کل متن را بخوانید!

کاملا طبیعی است که اگر کتاب جدیدی خریده‌اید یا قصد مطالعه مقاله‌ای طولانی را دارید، بروید به سراغ آن قسمت‌هایی که لازمشان دارید. در کلاس های آموزش زبان انگلیسی، همیشه زبان آموزان زیادی را می‌بینیم که وقت بسیار زیادی تلف می‌کنند برای خواندن و درک کردن (و احتمالا و متاسفانه در این میان ترجمه کردن) بخش هایی از متن که هیچ نیازی به آنها ندارند، چون از ابتدا متوجه نشده‌اند سوال چیست یا معلم از آنها چه چیزی می‌خواهد.

هوشمندانه بخوانید! دقیقا بدانید به دنبال چه هستید، متن را به اصطلاح “اسکن” کنید و دنبال جواب سوالتان بگردید، نه اطلاعات اضافی!

نکته 7: به حروف ربط داخل جملات دقت کنید.

در اینجا تاکید ما بیشتر روی عباراتی مثل “Therefore”، “As a result” یا “To conclude” است. بعد از این کلمات، معمولا جمله‌ای می‌آید که نتیجه گیری کلی جمله قبلی یا حتی یک پاراگراف را نشان می‎‌دهد، پس حتما برای نتیجه گیری های کلی یا نت برداشتن به جملات قبل و بعد از این کلمات توجه ویژه داشته باشید تا هم نتیجه گیری را درک کرده و دلایل را به خوبی بفهمید!

نکته 8: کلیدواژه ها را شناسایی کنید.

کار دیگری که باید انجام دهید این است که کلمات و نکات کلیدی متن را پیدا کنید، دورشان خط کشیده و بعد از اینکه کتاب یا مقاله به پایان رسید، دوباره برگردید و این نکات را مرور کنید. این کار باعث می‌شود بتوانید با یک مرور کوتاه کل مطالب مهم نوشته را دوباره به خاطر بیاورید.

نکته 9: اگر چیزی را متوجه نمی‌شوید، درباره معنی آن تحقیق کنید.

معمولا در کتاب هایی که به خوبی نوشته شده‌اند، مرسوم است که درباره بعضی واژه‌ها، جملات، اتفاق‌ها یا موارد مشابه در “پاورقی” کتاب توضیح مختصری وجود داشته باشد. این خیلی خوب است، اما مهم‌تر است که در چنین مواقعی “روحیه تحقیق” داشته باشید. این روزها اینترنت پر است هر چیزی که نمی‌دانید: توضیح، معنی، تاریخچه و …. از چیزی که متوجه نشده‌اید سرسری عبور نکنید. البته همانطور که در بالا گفتیم، اینجا بحث بر تکنیک های تست زنی نیست؛ بدیهی است که چنین کاری در آزمون آیلتس امکان پذیر نبوده و اگر هم شدنی باشد به جز تلف کردن زمان شما فایده دیگری نخواهد داشت.

شما چه فکر می‌کنید؟ آیا راه‌های دیگری هم برای بهبود درک مطلب زبان انگلیسی وجود دارند؟